Cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI) đã đến và làm thay đổi cuộc sống của chúng ta theo nhiều cách khác nhau. Từ chatbot đến định vị vệ tinh, AI đã cách mạng hóa không gian công nghệ, nhưng cùng với đó, nó có thể đảm nhận thay cho con người ở rất nhiều công việc, nhất là những công việc đòi hỏi nhiều thao tác thủ công.
Tuy vậy, ở lĩnh vực việc làm, AI cũng không hoàn toàn lấy đi công việc của con người mà nó cũng tạo ra một số nghề đi cùng với sự phát triển công nghệ mới. Vậy trong tương lai, thị trường việc làm sẽ như thế nào và bạn có gặp rủi ro không?
Những công việc AI có thể thay thế con người
Nhập dữ liệu
Đây là một trong những công việc tẻ nhạt và tốn nhiều công sức nhất hiện nay, chắc chắn sẽ nằm trong số những nghề đầu tiên mà AI làm thay con người. Các hệ thống AI có thể nhập và quản lý những lượng dữ liệu lớn một cách nhanh chóng và chính xác.
Tiếp thị từ xa
Có thể bạn đã phải chịu đựng những cuộc gọi tự động quảng cáo sản phẩm, nhưng đó mới chỉ là những bước đầu tiên.
Các dịch vụ AI có thể dễ dàng thực hiện công việc của cả một trung tâm tổng đài, tự động quay số của hàng trăm hay thậm chí hàng nghìn người để gửi thông tin, và rất có thể bạn sẽ nhận được những cuộc gọi như vậy dù bạn muốn hay không muốn.
Nhân viên dịch vụ khách hàng
Nhiều công ty lớn đã có "nhân viên" dịch vụ khách hàng AI trên các trang web của họ. Thông thường dưới dạng chatbot, những nhân viên ảo này cung cấp hỗ trợ ban đầu trước khi khách hàng kết nối trực tiếp với con người. Trong tương lai không xa, AI có thể sẽ tiếp quản hoàn toàn công việc hướng dẫn khách hàng, giải quyết các khiếu nại từ đầu đến cuối.
Lễ tân, tổng đài
Đặt bàn ở quán ăn hay đặt phòng khách sạn chẳng mấy chốc sẽ trở nên đơn giản hơn nhiều với một hệ thống biết sắp xếp chỗ ngồi và chọn không gian phù hợp, thậm chí có thể xử lý việc hủy hoặc thay đổi mà không làm khách hàng nào mất chỗ.
Lồng tiếng
Bên cạnh hình ảnh, giọng nói cũng gây ấn tượng cho các video trong thế giới giải trí và sáng tạo. Với các tùy chỉnh không giới hạn, giờ đây các đạo diễn và nhà sản xuất có thể tạo ra giọng nói với bất kỳ phong cách nào họ muốn mà không cần phải làm đi làm lại.
Sáng tạo nội dung
Đây là một trong những công việc mà AI được đưa vào nhiều nhất hiện nay và được đánh giá cao.
Xây dựng website
Từ các công ty khởi nghiệp đến các hộ kinh doanh cá nhân hay các doanh nghiệp lớn đều có thể có được trang web cá nhân hóa như ý muốn ngay lập tức chỉ bằng cách nhập một số thông tin đầu vào,
Lái xe
Khác xa với các công cụ lái tự động cơ bản hiện nay, những chiếc xe trong tương lai có thể hoạt động độc lập và còn cung cấp cho khách hàng trải nghiệm đầy đủ, từ điều hòa không khí ở mức phù hợp cho đến kênh truyền thanh ưa thích.
Kế toán
Không cần phải mất hàng giờ để đối chiếu chứng từ và nhập số vào bảng tính khi AI có thể nhanh chóng quét, xác định và tải lên tất cả thông tin cần thiết, giúp con người bớt căng thẳng trong mùa thuế và trả lời mọi câu hỏi một cách dễ dàng.
Trợ lý pháp luật
Ngành pháp lý vốn bị chi phối bởi khối lượng dữ liệu khổng lồ và thủ tục giấy tờ rườm rà, ngôn ngữ đặc biệt. Điều này khiến AI trở thành ứng cử viên hàng đầu thay thế con người. AI có thể tự động hóa nhập và phân tích dữ liệu ở hầu hết các cấp độ, trừ một số trường hợp có quy mô và tầm quan trọng đặc biệt.
Lễ tân
Tiếp nhận yêu cầu đăng ký cuộc hẹn hay buổi họp là công việc AI có thể dễ dàng thực hiện.
Giao nhận hàng hóa
Xe tự hành và robot có thể đảm nhận vai trò nhân viên giao hàng. Sau khi quét danh sách các điểm đến, phương tiện tự động có thể nhanh chóng tính toán lộ trình hiệu quả nhất, đảm bảo gói hàng không phải xếp hàng lâu cũng như đánh dấu bất kỳ vấn đề gì trục trặc trong quá trình giao hàng.
Biên tập viên
Sau khi được đào tạo về hướng dẫn văn phong hoặc nguyên tắc nội dung, biên tập viên AI có thể nhanh chóng quét qua các bài viết, tài liệu và hồ sơ để phát hiện bất kỳ vấn đề nào, một biện pháp tăng tốc độ đặc biệt hữu ích trong các ngành được quản lý chặt chẽ như ngân hàng, bảo hiểm hoặc chăm sóc sức khỏe, trước khi đánh dấu các vấn đề có thể xảy ra để con người xem xét xử lý.
Nhạc sĩ
Lấy cảm hứng từ thư viện phong phú các tác phẩm hiện có, những "nhạc sĩ tương lai" này có thể nhanh chóng tạo ra từ bản nhạc phim cho đến nhạc hiệu chương trình mà không cần phải sửa đi sửa lại.
Thống kê
Cho dù ở lĩnh vực kinh doanh, nơi các công ty có thể tìm kiếm các cơ hội tăng trưởng tiềm năng hoặc các tình huống rủi ro, cho đến các số liệu thống kê thể thao được các nhà bình luận cũng như người hâm mộ sử dụng, AI đều có thể nhanh chóng đưa ra những số liệu cần thiết.
Quản lý dự án
Thay vì phải có một người theo dõi, giám sát công việc của một nhóm người, giờ đây AI có thể đối chiếu tất cả các quy trình, theo dõi tiến trình công việc của mỗi người và của cả nhóm, chia sẻ những thông tin cập nhật đến toàn bộ thành viên nhóm.
Họa sĩ diễn hoạt
Chúng ta đã chứng kiến AI tiếp quản công việc thiết kế và sáng tạo hình ảnh. Khi ngày càng có nhiều chương trình AI tiến bộ hơn, việc tạo ra bất kỳ loại hoạt hình nào đều trở nên dễ dàng. Các xưởng phim có thể nhanh chóng sản xuất chương trình theo yêu cầu của mình.
Thiết kế đồ họa
Tương tự như ngành công nghiệp giải trí, việc tạo ra các thiết kế cho sản phẩm mới, chiến dịch quảng cáo… chắc chắn sẽ sớm trở thành một lĩnh vực khác do AI thống trị. Chỉ cần đưa ra yêu cầu cơ bản, các "ông chủ" có thể có sản phẩm như ý, với vô số tùy chọn được thực hiện ngay lập tức mà không cần phải trao đổi đi trao đổi lại với nhà thiết kế là con người.
Phân tích an ninh mạng
Theo dõi các rủi ro bảo mật tiềm ẩn là một nhiệm vụ khác mà AI có thể dễ dàng xử lý. AI có thể liên tục giám sát nhiều trường dữ liệu và cảm biến để phát hiện các vấn đề hoặc mối đe dọa trước khi chúng xâm nhập. Sau đó, hệ thống có thể chủ động khóa dữ liệu cần thiết, đồng thời cảnh báo cho con người để xử lý tiếp nếu cần.
Đại lý du lịch
Nhiều người thấy dễ dàng và thoải mái khi lên lịch cho kỳ nghỉ, nhưng nếu bạn vẫn muốn được rảnh tay hoàn toàn hoặc với những người cảm thấy việc lên kế hoạch đi chơi là mệt mỏi thì có thể giao phó cho AI.
Thẩm định bảo hiểm
Các đại lý bảo hiểm thường mất cả một quá trình để xem xét các rủi ro tiềm ẩn và đánh giá các vụ việc bảo hiểm theo nhiều tiêu chí khác nhau. Trong khi đó, AI có thể nhanh chóng quét toàn bộ dữ liệu cần thiết, đưa ra quyết định nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Môi giới chứng khoán
Một lĩnh vực bị chi phối bởi việc phân tích lượng dữ liệu khổng lồ, kiến thức tích lũy từ trước, phát hiện các xu hướng sắp tới chính là giao dịch chứng khoán. Công việc này cũng có thể nhanh chóng bị AI chiếm giữ nhờ khả năng phân tích nhanh chóng, thậm chí vượt trội con người
Những công việc AI có thể tạo ra
Chuyên gia/Tư vấn viên AI
Đầu tiên, và có lẽ rõ ràng nhất, sẽ là sự gia tăng vai trò của những người muốn tư vấn cho các doanh nghiệp chính xác loại AI mà họ nên sử dụng. Sử dụng càng nhiều công cụ và dịch vụ AI một cách thuần túy thì có thể gây bất ổn cho doanh nghiệp.
Do đó, việc có một chuyên gia vạch ra chính xác lợi ích và rủi ro của các công nghệ cụ thể sẽ ngày càng trở nên quan trọng đối với các công ty dù lớn hay nhỏ.
Đào tạo AI
Tận dụng tối đa công cụ AI là xu hướng tất yếu, vì thế người sử dụng AI cũng cần có những đào tạo viên có kỹ năng về các dịch vụ phù hợp để hướng dẫn ban đầu cho AI.
Tinh chỉnh AI
Chatbot và nhân viên ảo trở thành "lối vào" cho người tiếp xúc với AI, cho nên việc biết cách giao tiếp với các hệ thống này rất quan trọng. Để có cách "nói chuyện" tốt nhất với các mô hình như ChatGPT, nhất là khi đưa ra yêu cầu cụ thể, chúng ta cần có các chuyên gia thiết kế và tinh chỉnh cho "lời ăn tiếng nói" của AI sao cho dễ hiểu và dễ sử dụng.
Nhà tâm lý học AI
Một khi thấy hài lòng với việc sử dụng AI, trở ngại lớn tiếp theo chúng ta có thể gặp phải chính là hiểu được điều gì khiến các mô hình này có hiệu quả như vậy.
Chúng ta sẽ cần những chuyên gia, rất giống với các nhà trị liệu là con người, hiểu rõ các mô hình AI này để thử nghiệm và hiểu được điều gì khiến chúng hiệu quả, kể cả việc AI có thể đưa ra thiên kiến hoặc độc hại, để làm cho mối quan hệ của chúng ta với AI trở nên hiệu quả hơn.
Quản lý rủi ro AI
Trong trường hợp xảy ra sự cố, chẳng hạn như một email có nội dung chưa tốt được gửi đi hay một chiến dịch quảng cáo có sai sót lớn, thì chúng ta cần có những người quản lý có thể can thiệp và xử lý kịp thời.
Việc này càng quan trọng trong những tình huống AI có thể sử dụng hoặc công khai dữ liệu nhạy cảm hoặc đe dọa tính mạng con người, cho dù những sự cố như vậy hiếm khi xảy ra.
Luật sư AI
Bước tiếp theo sau khi xảy ra khủng hoảng liên quan đến lỗi của AI, nếu có, là sự vào cuộc của các chuyên gia pháp lý và luật sư có chuyên môn về những "nhà sáng tạo" không phải là con người.
Việc đại diện cho một bị cáo không có mặt trong phòng xử án sẽ ngày càng cần thiết khi mà AI có vai trò trong mọi hoạt động của cuộc sống hàng ngày cũng như nguy cơ nó sẽ gây ra thêm các vấn đề, nhất là trong những vụ việc liên quan đến dữ liệu kinh doanh hoặc thông tin cá nhân.
Kiểm tra căng thẳng AI
Với xu hướng sử dụng AI để thực hiện tối đa, đẩy công việc xử lý dữ liệu lên mức giới hạn, rất có thể một số công ty sử dụng công nghệ mới này không được trang bị đầy đủ để kiểm soát hoàn toàn các mô hình AI đó.
Trong trường hợp này, chuyên gia kiểm tra căng thẳng AI có thể đánh giá trạng thái của hệ thống công nghệ mà công ty sử dụng để đảm bảo mọi công cụ AI này không gây phản tác dụng hoặc đẩy tình huống đến điểm bị phá vỡ, mất tác dụng.
Kiểm soát hình ảnh, video
Khi việc tạo nội dung ngày càng trở thành công việc cần đến AI, chúng ta có thể thấy những hình ảnh, âm thanh và video do AI tạo ra xuất hiện thường xuyên hơn trong cuộc sống hàng ngày.
Trước thực tế là cũng có rất nhiều nội dung lỗi do AI tạo ra gây phản ứng mạnh trong công chúng, ví dụ như thêm ngón tay cho người hoặc hiển thị bảng chữ vô nghĩa trong các quảng cáo, thì việc có một biên tập viên là con người có khả năng kiểm tra các nội dung này để đảm bảo độ chính xác và phù hợp là điều cần thiết, thậm chí là rất quan trọng.
Biên tập viên AI
Nội dung do AI tạo ra trong nhiều trường hợp vẫn cần con người kiểm tra trước khi đưa ra phổ biến rộng rãi. Do đó chúng ta sẽ cần đến những con người đảm nhận công việc làm sao đảm bảo cho các sản phẩm của AI là hợp pháp và hợp lý.
Sáng tạo nội dung phi AI
Cuối cùng, cho dù AI có thể tạo ra những nội dung hiệu quả đến đâu thì vẫn có những mảng chúng không thể làm được như con người.
Giống như việc có nhiều sản phẩm phục vụ đời sống hàng ngày làm bằng máy móc rất tiện dụng, nhưng chúng ta vẫn dành một sự hâm mộ, ưa chuộng không nhỏ cho những sản phẩm thủ công do chính bàn tay con người làm ra, thì cũng vẫn có những nhà sáng tạo hay những họa sĩ với những tác phẩm mang tính "con người đích thực" khiến họ khác biệt và không thể thay thế bởi AI.